REPORTAGE & FOTO'STexel ligt middenin de laatste Nederlandse wildernis. De Wadden zijn kraamkamer, schuilplaats en onuitputtelijke bron voor vogels, zeezoogdieren en vissen. Je kan hier volop genieten van de natuur. Een mooi eiland om enkele dagen door te brengen in de winter. Ik was hier in 2010 en als ik denk aan toen is de heerlijke natuur die ik daar spotte nog levendig aanwezig in mijn brains.
 |
| Groter map? Klik op de map. |
Grootste eiland
Texel is het grootste van de waddeneilanden in Nederland. Een eiland gevormd door wind, zee en mensenhanden. De Duinen van Texel zijn een Nationaal Park. Ze zijn heel bijzonder en voor mij behoren deze tot een van de mooiste stukjes Nederland. Het Nationale Park is een belangrijke schakel in de rust- en voedselgebieden voor trekkende vogels. In dit gebied voeren avontuurlijke paden langs natte duinvalleien, gevarieerde bossen, open heidevelden en duinmeren. Met een grote verscheidenheid aan planten en dieren. Maar Texel is vooral een vogelparadijs. Ieder voor- en najaar is het een komen en gaan van trekvogels. En als het wad onderloopt, wemelt het er van de steltlopers, eenden en meeuwen die het duin intrekken.
Wandelen
Op Texel kan je vrijwel overal wandelen op wegen en paden. Ook het strand en de duinen zijn goeddeels toegankelijk. In het duingebied is een uitgebreid net van paden, deze zijn aangegeven door middel van palen met een gekleurde kop:
- geel: een doorgaand wandelpad,
- blauw: een rondwandeling, je komt weer op het vertrekpunt terug,
- groen: extra wandelpad buiten het broedseizoen,
- rood: natuurpad.
Met onderstaande fotoreportage neem ik jullie mee rond het eiland. Ik startte in 2010 zelf in Den Burg en trok rond via de oostkust naar de vuurtoren in het noorden en daalde dan terug af via de westkust om twee dagen later aan te belanden in De Hors het meest zuidelijk stukje van Texel, de zonsondergang is hier prachtig en één van de mooiste die ik ooit mocht meemaken.
Den Burg
Dit is het grootste dorp op het Nederlandse waddeneiland. De helft van het aantal inwoners van Texel woont hier (ongeveer 7000 inwoners in 2010). Voor een dorp van deze omvang heeft Den Burg een uitgebreid winkelbestand. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat er veel toerisme is. Uit archeologische opgravingen is gebleken dat de plek waar het dorp ligt al lang bewoond wordt. Zo heeft er vermoedelijk een Friese burcht gelegen die in de 7de eeuw is verwoest. In 1345-1346 is het dorp opnieuw door een vestingwal omgeven. Het ringvormig patroon van de straten in het centrum herinnert nog aan het vestingkarakter.
De Hoge Berg
Tussen Oudeschild en Den Burg ligt de Hoge Berg: een stuwwal uit de ijstijd. Dit is het hoogste punt van Texel met slechts 15 meter boven de zeespiegel. Smalle paadjes voeren je langs glooiend grasland met authentieke ‘tuunwoallen’, deze uit graszonden bestaande tuinwallen zijn uniek. Deze werden vanaf de 17de eeuw aangelegd en dienen als perceelsafscheiding. Nu zijn ze beschermd. Nederlands enige insectenreservaat, de Zandkuil, is hier tevens gevestigd. En de schapenboeten in het boerenland bieden onderdak aan het Texels schaap.
Fort De Schans
Texel biedt meer dan natuur alleen. Bij Oudeschild ligt Fort De Schans, een van de oudste verdedigingswerken van Nederland. Op initiatief van Prins Willem van Oranje begon de bouw in 1574. De Schans speelde een belangrijke rol bij de bescherming van de ‘reede van Tessel’. Een vijandige vloot werd vanuit De Schans met gemak verjaagd. Het fort is vrij toegankelijk.
Oudeschild
Dit is de thuishaven van de Texelse vissersvloot en oefent met zijn stoere charme een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op toeristen. Rond het weekend ligt de haven vol met moderne kotters. Je kan vanuit Oudeschild een boottocht maken op de Waddenzee en je kan er heerlijk vis eten in de restaurants rond de haven.
Ottersaat
Natuurgebied Ottersaat is een zoute kwelplas met daarin een aantal kleine eilandjes. Je ziet hier een grote diversiteit aan vogels, zoals de broedende visdief, kluut en de kokmeeuw. Om de eilandjes in het natuurgebied aantrekkelijker te maken voor zoutminnende planten is het land op sommige plekken verlaagd. Hierdoor groeit er zeekraal, zeeaster en aardbeiklaver. Maar ook de wadvogels hebben profijt van de verlaging, het maakt de eilandjes namelijk zeer geschikt als broedplaats. Als het buitendijks hoog water is, zie je in Ottersaat verschillende soorten wadvogels die het gebied als hoogwatervluchtplaats gebruiken. Ottersaat kan je niet betreden maar wel goed overzien vanaf een van de parkeerplaatsen aan de rand van het natuurgebied.
Het Surfstrandje
Deze mooie ondiepe spot met vlakwater is ideaal voor beginnende surfers heb ik mij laten vertellen. Zelf ben ik eerder een toeschouwer van surfers. Het is gelegen aan de Oostzijde van het eiland aan de Waddenzeedijk tussen Oudeschild en Oosterend.
Oosterend
Dit is misschien wel het mooiste dorp van Texel met zijn schilderachtige straatjes met oude geveltjes rond de middeleeuwse Maartenkerk. Enkele winkels, restaurants en een café zorgen voor wat gezellige reuring in het dorp, dat ongeveer 1300 inwoners telt en vlakbij de Waddenzee ligt.
Wagejot
Dit is een stukje wad dat bij de dijkverzwaringen in 1977 van de zee is afgesloten. De nieuwe zeedijk is iets verder zeewaarts aangelegd. Tussen beide dijken is een drassige vlakte ontstaan die zeer goede mogelijkheden biedt voor vogels. Vanaf de berm zie je de kluten, scholeksters, bontbekplevieren en visdiefjes die op de eilanden broeden. Het hele jaar door stappen steltlopers en andere wadvogels door het ondiepe water om voedsel te zoeken.
Krassekeet en Drijvers Vogelweid de Bol
Dit vogelkijkpunt is gesitueerd boven op de Waddendijk, nabij het gemaal Krassekeet. Bij laag water is dit een mooi punt om vanuit de auto of vanaf het bankje, dat is gemonteerd tegen het gemaal, het vogelleven op het was te bekijken. In het voorjaar zijn er altijd wel lepelaars te observeren, maar ook sneeuwgors en zilverplevier kom je hier tegen. Verder heb je kans op alle reguliere steltlopers, meeuwen en allerlei vogels die leven van het wad. Aan de landkant kijk je uit over Drijvers Vogelweid de Bol. Een vermaard vogelgebied, dat vanaf de dijk te bekijken is.
De Schorren
Vogelparadijs De Schorren ligt in het noordoosten van Texel. De uitgestrekte kwelders zijn broedplaats en voedselbron voor tienduizenden vogels. Al meer dan dertig jaar nestelen er lepelaars. Door zorgvuldig natuurbeheer is de broedkolonie uitgegroeid tot 60 paar. Scholeksters, ganzen en eidereenden vinden op De Schorren schelpdieren en zeepieren in overvloed. Duizenden trekvogels sterken er aan voordat ze hun reis vervolgen. Lamsoor kleurt De Schorren frisgroen in het voorjaar en paars in de zomer. In de herfst overheerst de rode gloed van zeekraal.
De Cocksdorp
Op de noordpunt van Texel, vlakbij de vuurtoren, ligt De Cocksdorp. In het jongste dorp van het eiland heerst een echt vakantiesfeertje. Toeristen uit de nabijgelegen vakantieparken bezoeken graag de vele restaurantjes en winkeltjes. Vanaf de dijk aan de rand van De Cocksdorp heb je een indrukwekkend uitzicht over het werelderfgoed de Waddenzee.
Het dorp ontstond in 1835 bij het haventje, dat zich bevond op de plaatst waar de Roggesloot uitmondde in het Eierlandse Gat en is omgeven door natuurgebieden De Schorren, De Volharding, De Slufter, de Eierlandsche Duinen, De Roggesloot en het Krimbos. Naast verscheidene slaapmogelijkheden in het dorp zelf kan je ook terecht op één van de vakantieparken, die op steenworp afstand van het dorp gelegen zijn.
Het dorp telt zes inschrijvingen in het rijksmonumentenregister van Nederland, waarvan de vuurtoren van Texel de bekendste is. Daarnaast staan er in het dorp verschillende historische boerderijen, woonhuizen en twee kerken op de lijst van rijksmonumenten.
De Volharding
Voormalig poldertje en nu een vogelreservaat aan de Waddenzeedijk ten noorden van De Cocksdorp. De Volharding is een hoogwatervluchtplaats. Daarom is dit schiereiland het gehele jaar afgesloten voor publiek. Vanaf de bebording en vanaf de dijk is De Volharding prima te bewonderen.
De vuurtoren van Texel
In het uiterste noorden van Texel op zo’n drie kilometer van De Cocksdorp staat de vuurtoren van het eiland. Vanaf de toren heb je, op 45 meter boven zeeniveau, een adembenemend uitzicht over de Wadden- en Noordzee, Texel, Vlieland en naar het schijnt bij helder weer zelfs over Terschelling.
Door de beperkte ruimte mogen niet meer dan 50 mensen tegelijk de toren bezoeken. De toegangsweg en het pad rond de toren zijn drempelvrij. In de toren is geen lift aanwezig.
Eierlandse Duinen
Deze duinen zijn al eeuwen oud. Rond 1600 was Eierland een apart eiland dat zich ooit uitstrekte tot de zuidpunt van het huidige Vlieland. De naam Eierland komt heel waarschijnlijk van de aanwezigheid van grote aantallen broedende zeevogels, waarvan de eieren in de 17de en 18de eeuw bedrijfsmatig geraapt werden. De tegenwoordige Eierlandse duinen zijn betrekkelijk arm gegroeid. Het zand bevat veel minder kalk dan de rest van de Texelse duinen.
De Slufter
Dit is Texels meest bijzondere natuurgebied. Hier kan het water van de Noordzee door een gat in de buitenste duinenrij een grote vlakte binnendringen. Dagelijks spelen eb en vloed hun spel en beïnvloeden het planten- en dierenleven.
De Muy
Het natuurreservaat De Muy op Texel is vooral bekend geworden door de enthousiaste beschrijvingen van natuurbeschermer Jac. P. Thijsse. De Muy is een relatief jong gebied, dat bestaat uit natte duinvalleien tussen door mensen gevormde duinenrijen. Je vindt in De Muy ook de Bertusnol, het hoogste duinpunt van Texel. Hier heb je een prachtig uitzicht over de duinen die zich door de eeuwen heen ontwikkelden onder invloed van zee, zand, wind en mens.
De Koog
Dit is de enige echte badplaats van Texel. Het dorp biedt alles wat een toerist zich kan wensen. Na een dagje strand wandel je zó naar het centrum van De Koog om een terrasje te pikken, lekker te eten of te shoppen in een van de vele winkeltjes. ’s Avonds kan je er ook prima uitgaan in de cafés en uitgaansgelegenheden die De Koog rijk is.
Lang voor de bloeiperiode als badplaats heeft De Koog een bloeiperiode als vissersdorp gekend. De naam De Koog ontleent het dorp aan de ‘Cooghen’, de naam van inpolderingen in het begin van de 14de eeuw.
Het Duinpark
Dit duingebied is bedoeld voor natuureducatie. Het gebied is omheind, je kan er alleen via Ecomare in. Na vijf uur is het er dus rustig. In het gebied zijn twee uitkijkpunten. Daarvan heeft de wandelaar een prachtig uitzicht over het gebied, van het strand tot aan het bos.
De Bleekersvallei
Een ruime vallei met duingrasland en heide. De naam herinnert aan de blekerijen die hier in de buurt waren tot 1776. Men haalde het water om linnen te bleken in deze vallei. In de Bleekersvallei begint de Moksloot. Die is in 1880 aangelegd om het duingebied te ontwateren. Men wou er landbouwgrond van maken. Veel valleien in de duinen stonden voor die tijd onder water. De Moksloot loopt van de Bleekersvallei naar het zuiden, tot de Mokbaai. Door ontwatering en bemesting nam de soortenrijkdom aan planten sterk af. En de grond leverde nauwelijks iets op. In 1935 heeft men geprobeerd de oude situatie te herstellen door aanleg van zeven dammen in de Moksloot. Het resultaat was mager. Maar na het stoppen van de waterwinning werden de duinen toch wel weer wat natter.
Westerduinen
Het gehele zuidelijke duingebied van Texel wordt Westerduinen genoemd, maar het specifieke deel tussen Westerslag (Paal 15) en Jan Aveslag (Paal 12) heet eigenlijk Westerduinen en heeft een beroemde meeuwenkolonie, met voornamelijk zilvermeeuwen. De meeuwen komen in februari aan en leggen pas begin mei de eerste eieren. In juli verlaten de vogels met hun jongen de kolonie weer. Aan Westerslag bevindt zich de Kampeersnol, een hoog uitkijkpunt vanwaar het gebied prachtig kan worden overzien. Dit duin (=nol) dankt zijn naam aan het feit dat hier in de omgeving, al voor er officiële campings waren, de eerste ‘vrije’ kampeerders bivakkeerden.
Den Hoorn
Dit is het meest zuidelijke dorp van Texel. De mooie geveltjes herinneren aan de tijd dat loodsen en walvisvaarders die hooggelegen dorp op de zuidpunt van Texel bevolkten. Het charmante kerkje van Den Hoorn met zijn witte torentje schijnt het meest gefotografeerde object van Texel te zijn. Het dorpje ontstond in 1398, nadat de nederzetting De Oude Hoorn tijdens twisten was verbrand. Het huidige dorp Den Hoorn ontstond op een van de kleileemopduikingen, ’t Klif, en lag aan de zuidoostzijde aan zee.
De Bollekamer
Het valt op dat De Bollekamer vrijwel onaangetast is gebleven. Het oostelijk deel van De Bollekamer hoort tot de oude Mientgronden. Deze gronden waren natte duinheiden die vroeger gemeenschappelijk werden gebruikt. In een deel van het gebied grazen Schotse Hooglanders en Exmoor pony’s. Hun geknabbel moet het landschap open houden en ervoor zorgen dat snelgroeiende planten en struiken de overige vegetatie niet overwoekeren. De natuurvriendelijke grazers eten vrijwel alles: van gras en riet tot boomschors en wilgen. Ze hebben nauwelijks verzorging nodig en blijven het hele jaar buiten. Je kan rustig tussen de dieren wandelen. Zolang je ze niet voert en de jongen ongemoeid laat, zijn het ongevaarlijke dieren.
De Hors
In het uiterste zuiden van Texel ligt de zandplaat De Hors. Een stukje woestijn aan de zee. Hier zag ik de mooiste zonsondergang ooit zodat ik er stil van werd en een werd met de natuur. De omvang en vorm van de uitgestrekte strandvlakte wisselen sterk onder invloed van de zee. De Hors is een onderdeel van het Beschermd Natuurmoment De Waddenzee en een van de weinige plaatsen op Texel waar nog natuurlijke duinvorming plaatsvindt. Je bent welkom op de strandvlakte, zolang je maar niets verstoort of verontrust. Passeer groepen vogels daarom op grote afstand. Een wandeling door dit gebied, met zijn ‘woestijnachtige’ karakter, is een heel bijzondere ervaring.
27.02.2014 | Thierry Hanan Scheers | Beeld: Thierry Hanan Scheers
Lees en bekijk ook deze:
| Rotterdam krijgt Europese primeur | Kortnieuws
| Zeeland heeft de properste Nederlandse stranden | Kortnieuws
| Op stap langs de Historische wandelroute in Hoek van Holland | Hiking
| Verrassend Eindhoven | Foto's
| Texel in Nederland | Foto
| Historische wandeling Hoek van Holland in beeld en kleur | Foto's